مفهوم چراغ گاز چیست؟ و چگونه افراد خودشیفته با این روش از شما سؤاستفاده می کنند؟!
پدیده چراغ گاز یا اصطلاحاً Gaslighting یک مفهوم روانشناختی است بدین معنا که فرد به احساسات، سلامت عقل و نیاز‌های خودش شک می‌کند و دچار تردید می‌شود که اغلب افراد خودشیفته و سواستفاده‌گر از این طریق سعی در ناپایدار کردن عزت نفس فرد قربانی دارند تا شرایط را برای سواستفاده ی‌بیشتر فراهم کنند که می‌تواند زمینه سواستفاده عاطفی، خشونت و تجاوز برای فرد قربانی باشد
این اصطلاح برگرفته از نمایشنامه صحنه ایی « Gaslight» در سال 1938 است، که در آن شوهری سعی می‌کند همسرش را با کم کردن چراغ‌های خانه (که با گاز تغذیه می‌کردند) دیوانه کند و بعداً منکر تغییر نور می‌شد! تا جایی که همسرش به درک خود از کم شدن نور چراغ گازی شک کند و توانایی درک درست و غلط را از دست دهد
در واقع، زمانی که فرد سواستفاده‌گر قادر باشد که کاری کند تا فرد قربانی به برداشت‌ها و استدلال و عواطف خودش شک کند، احتمال بیشتری وجود دارد که قربانی در این رابطه باقی بماند و مورد سو استفاده قرار بگیرد
به طور کلی، پدیده چراغ گاز در یک رابطه بسیار تدریجی اتفاق می‌افتد. در واقع، اعمال شریک سواستفاده‌گر ممکن است در ابتدا بی‌ضرر به نظر برسد. اما با گذشت زمان، این الگوهای آزاردهنده ادامه می‌یابد و در نتیجه قربانی ممکن است گیج، مضطرب، منزوی و افسرده شود. در نتیجه افراد قربانی تمام حس خود را نسبت به آنچه در واقع اتفاق می‌افتد از دست می‌دهند. سپس به شریک سواستفاده‌گر خود بیشتر برای تعریف و درک واقعیت تیکه می‌کنند
تکنیک های مختلفی برای فعال شدن پدیده چراغ گاز وجود دارد که شریک متجاوز ممکن است از آنها استفاده کند:
دریغ کردن
شریک متجاوز وانمود می کند که نمی فهمد یا از گوش دادن خودداری می کند.
– «نمی‌خواهم دوباره این را بشنوم» یا «تو می‌خواهی مرا گیج کنی».
مقابله کردن
شریک متجاوز درک قربانی را از واقعیت زیر سوال می برد، علیرغم اینکه قربانی آنها را به درستی به خاطر می آورد.
– “تو اشتباه می کنی، هرگز چیزها را به درستی به خاطر نمی آوری.”
مسدود کردن / منحرف کردن
شریک متجاوز موضوع را تغییر می دهد و/یا افکار قربانی را زیر سوال می برد.
– “اینها صحبت های تو نیست ، این فکر و یا/صحبت ها را از [دوست/عضو خانواده] تاثیر گرفتی
بی اهمیت جلوه دادن
شریک متجاوز باعث می شود نیازها یا احساسات قربانی بی اهمیت به نظر برسند.
– “میخوای بخاطر یه همچین چیزی عصبانی بشی؟” یا “شما خیلی حساس هستید.”
فراموشی / انکار
شریک متجاوز وانمود می کند که آنچه را که واقعاً اتفاق افتاده را فراموش کرده است به طور مثال قول هایی که به قربانی داده شده را انکار می کند و آیا وانمود می کند که در آخرین مشاجره ایی که با شما داشته چیزی به خاطر نمی آورد
– “من نمی دانم در مورد چه چیزی صحبت می کنید” یا “شما فقط دارید شلوغ اش می کنید.”
علایم روشن شدن چراغ گاز ( نشانه‌های قربانی شدن )
اگر شما در یک ارتباط قرار دارید و به نظر می‌رسد که دچار پدیده چراغ گازی شده‌اید بهتر است این علامت‌ها را در مورد خود بررسی کنید
شما دائماً خودتان را مورد ارزیابی منفی قرار می‌دهید
چندین بار در روز از خود می‌پرسید: “آیا من خیلی حساس هستم؟”
شما اغلب احساس سردرگمی و حتی دیوانگی می‌کنید.
شما همیشه از شریک زندگی خود عذرخواهی می‌کنید.
شما نمی‌توانید درک کنید که چرا با وجود این همه چیزهای ظاهرا خوب در زندگی خود، خوشحال‌تر نیستید.
شما مکرراً برای رفتار شریک زندگی خود برای دوستان و خانواده بهانه می‌آورید.
متوجه می‌شوید که اطلاعاتی را از دوستان و خانواده پنهان می‌کنید، بنابراین نیازی به توضیح یا بهانه‌جویی ندارید.
شما می‌دانید که چیزی به طرز وحشتناکی اشتباه است، اما هرگز نمی‌توانید آن را کاملاً بیان کنید، حتی برای خودتان.
شما شروع به دروغ گفتن می‌کنید تا از تحقیرها و پیچش‌های واقعیت جلوگیری کنید.
شما در تصمیم گیری‌های ساده مشکل دارید.
شما این حس را دارید که قبلاً فردی کاملاً متفاوت بودید – با اعتماد به نفس‌تر، سرگرم کننده‌تر، آرام‌تر.
احساس پوچی و ناامیدی می‌کنید.
احساس می‌کنید که نمی‌توانید هیچ کاری را درست انجام دهید.
شما تعجب می‌کنید که آیا شما یک شریک “به اندازه کافی خوب” هستید.
به طور کلی، اگر هر یک از این علائم برای شما صادق است، با ما تماس بگیرید ما اینجاهستیم تا از شما حمایت کنیم و به شما گوش دهیم
منبع:
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
تاب آوری روانی چیست؟!
دیدگاهتان را بنویسید